سمیه سادات سجادی

دکتری: دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
کارشناسی ارشد: دانشگاه بیرجند، ۱۳۹۰

خاطرات فردریک اوکانر کنسول انگلیس در فارس

خاطرات فردریک اوکانر کنسول انگلیس در فارس سفرنامه‌ها و خاطرات یکی از منابع تاریخ‌نگاری محلی به شمار می‌رود. سفرنامه‌نویسی از دوران صفویه با ورود اروپائیان به ایران و مورد توجه قرار گرفتن ایران در سیاست‌های جهانی آن روز روندی روبه گسترش یافت. سیاحان و اروپائیان بر حسب علاقمندی قدم در راه سفر گذاشته و برخی از آنان با نگارش وقایع روزمرۀ سفر و خاطرات دوران پرفراز و نشیب سفر می‌پرداختند.
پیوست‌ها
خاطرات فردریک اوکانر کنسول انگلیس در فارس از مشروطه تا جنگ جهانی اول
مترجم: حسن زنگنه
انتشارات: تیراژه
سال نشر: 1376
صفحات: 145 صفحه
سفرنامه‌ها و خاطرات یکی از منابع تاریخ‌نگاری محلی به شمار می‌رود. سفرنامه‌نویسی از دوران صفویه با ورود اروپائیان به ایران و مورد توجه قرار گرفتن ایران در سیاست‌های جهانی آن روز روندی روبه گسترش یافت. سیاحان و اروپائیان بر حسب علاقمندی قدم در راه سفر گذاشته و برخی از آنان با نگارش وقایع روزمرۀ سفر و خاطرات دوران پرفراز و نشیب سفر می‌پرداختند. محتوای سفرنامه‌ها و خاطرات این دوره مربوط به مناطق متعددی در مسیر راه ماجراجویان بود. اما در دورۀ قاجار در سفرنامه‌نویسی نیز دگرگونی و تحولی رخ داد. علاقمندی برخی از ایرانیان در نگارش وقایع سیر و سیاحت‌ها، تعدد بسیار سفرنامه‌ها و روزنوشت‌ها و خاطرات در ایران توسط مأمورین روسی، فرانسوی، انگلیسی و ....، پرداختن به موضوعات متنوع در سفرها و..... .
بخشی از این منابع توسط مأمورین اروپایی در شهرها و مناطق مختلف حوزۀ مأموریتی آنان نگاشته شد. با توجه به این‌که این آثار به یک محدودۀ جغرافیائی و زمانی پرداخته‌اند در ردۀ منابع محلی قرار می‌گیرد. از میان انبوه این آثار، خاطرات فردریک اوکانر کنسول انگلیس در فارس می‌باشد.
لیوتنان کلنل سر ویلیام فردریک اوکانر (1870-1943) اولین بار با سمت سرپرست کنسولگری بریتانیا در سیستان وارد ایران گردید و تا پایان سال 1915 که در منصب سرکنسولی شیراز، به اسارت درآمد، در ایران به سر برد. او از ابتدای حرکت به سمت ایران به نگارش خاطرات و برخی از وقایع پرداخت. خاطرات اوکانر در 6 فصل به نگارش در آمده است: ایران انقلابی، دو سال و نیم در شرق 1909-1912، هرج و مرج در ایران 1909-1912، جنوب ایران در جنگ بزرگ 1914-1916، اسارت در ایران1915- 1916.
ورود اوکانر به ایران همزمان با وقایع مشروطه و فتح تهران است و با توجه به اینکه مسیر ورود او از تبریز بوده به برخی حوادث به صورت مختصر اشاره نموده است. آنچه که مربوط به تاریخ نگاری محلی است و می‌توان بر اساس آن اطلاعاتی به دست آورد مربوط به فصل‌های دو به بعد است که کاردنر در سیستان و سپس شیراز مأموریت خویش را آغاز کرد. در قسمت مربوط به سیستان بیشتر به مباحث جغرافیایی و شرایط اقلیمی و محیطی پرداخه شده و در مدت اقامت دو سال و نیم واقعۀ خاصی ذکر نشده است. مهم‌ترین بخش ‌حضور کاردنر در شیراز و ذکر وقایع این دوره است. با توجه به شغل سیاسی و دولتی کاردنر وقایع سیاسی و هرج و مرج داخلی ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته و حجم زیادی از کتاب مربوط به اختلافات، نزاع‌ها و آشوب‌های داخلی است. لذا برخی از اقدامات انگلیس در شیراز جهت برقراری آرامش در ایران و شیراز که در راستای منافع انگلیس بوده است، بیان شده است. از سویی دیگر با توجه به آن‌که اقامت کاردنر در شیراز همزمان با فعالیت‌های ایرانیان تحریک آنان از سوی آلمانیان علیه انگلیس و شروع جنگ جهانی است تا حدودی وقایع مربوط به شیراز و جنگ جهانی اول را به رشته تحریر درآورده است. لذا خاطرات کاردنر برای واگویی و روشن شدن بیش‌تر وقایع سالهای 1912- 1916 و اقدامات آللمانی ها و طرفداران آنان همچون ژاندارمری و برخی از سرکرده‌های قبایل در در شیراز می‌تواند مورد استفاده محققین و پژوهشگران تاریخ باشد.
+ شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۵ ساعت ۱۷:۱۱
نظر شما
نام:
ایمیل : * نمایش داده نمی‌شود
نظر شما: