سمیه سادات سجادی

دکتری: دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
کارشناسی ارشد: دانشگاه بیرجند، ۱۳۹۰

کارخانه وطن در اصفهان

کارخانه وطن در اصفهان دوران حکومت قاجار (1209ه.ق-1304ه.ش.) جامعۀ ایران از سوی با تضعیف و اقتدار حاکمیت و از سوی دیگر با ورود برخی از کالاها و صنایع صنعتی مواجه شد. این امر در تقابل حکومت ایران با اروپا صورت گرفت.
دوران حکومت قاجار (1209ه.ق-1304ه.ش.) جامعۀ ایران از سوی با تضعیف و اقتدار حاکمیت و از سوی دیگر با ورود برخی از کالاها و صنایع صنعتی مواجه شد. این امر در تقابل حکومت ایران با اروپا صورت گرفت. عباس میرزا نایب السلطنه که در مقابله با سپاه روس، کشورش را ناتوان دید. تنها راه ایستادگی در مقابل اروپا را فرا گرفتن اصول تمدن دانست. در این دوران اقداماتی در راه صنعتی شدن ایران از سوی اقشار مختلف جامعه صورت گرفت. اولین اقدام در این زمینه تأسیس کارگاه ماهوت بافی در خوی بود و با ورود دستگاههای روسی به ایران توانست محصولات خوبی تولید کند. بهبود کیفیت ماهوت های تولیدی و تشویق و ترغیب های عباس میرزا، سبب شد لباس اعیان، اشراف و سربازان از تولیدات داخلی تهیه شود. در سال 1275ه.ق. نیز محمود خان ناصرالملک دستگاههای را از روسی به ایران وارد کرد اما به دلیل نقص و خرابی دستگاهها پس از مدتی از کار افتاد.
در سال 1316ه.ق. حاج محمد حسین کازرونی به کمک حاجی میرزا محمد مشکی، حاج محمد جعفر، حاج میرزا اسدالله و حاج کاظم متقالی شرکت تجاری اسلامیه را در اصفهان تأسیس کرد. هدف از ایجاد شرکت اسلامیه رواج پارچه های وطنی وتأسیس کارخانۀ ریسمان ریسی بود. عطاءالملک دهش کارخانه را وارد ایران کرد که به دلیل عدم تمکن مالی برای راه اندازی با کازرونی شریک شد، اما پس از مدتی به دلیل اختلاف کازرونی سهم دهش را نیز خریداری کرد. در سال 1302 ش کارخانۀ وطن تأسیس و از سال 1304 شروع به کار کرد. کارخانه وطن یا هفت دست اولین کارخانۀ ریسندگی و بافندگی مدرن در ایران بود. با گذشت سالها بر وسعت کارخانه و تولیدات آن نیز افزوده می شد. در سال 1348 با داشتن قسمت های همچون حلاجی، ریسندگی، بافندگی پارچه و پتو، رنگرزی و تکمیل برق کارخانه به دلیل نداشتن مواد اولیه و بودجه کافی ورشکسته و تعطیل شد. پس از آن با سرمایه گذاری سازمان برنامه و بانک توسعۀ صنعتی و معدنی ایران مجدد بازگشایی شد
ورود کارخانۀ ریسندگی و پارچه بافی در اصفهان به مرور ایام افزوده شد و کارخانه ریسندگی رحیم زاده و شرکاء در سال 1313، شرکت سهامی ریسندگی و بافندگی اصفهان 1313،شرکت سهامی ریسندگی و بافندگی زاینده رود اصفهان در 1315 و مؤسسه ریسندگی برق دهش اصفهان در 1315 ، شکت سهامی نختاب اصفهان 1316 ، پشمباف اصفهان 1316، نخباف اصفهان 1318، اتحاد شهرضا 1317، کارخانه پروین 1338، سیمین و بارش یا بهریس، تاج در 1345، نجف آباد در 1334، شهناز 1330شروع به کار کردند. تعدد این کارخانه ها در اصفهان که سبب اشتهار شهر به منچستر ایران شد؛ نه تنها در اقتصاد اصفهان و رشد جامعه کارگری اصفهان تأثیر گذار بود. علاوه بر این شهر اصفهان در وقایع جنبش کارگری و جریان های حزب توده در ایران پس از شهریور 1320 تأثیرگذار گردید.
+ دوشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۸ ساعت ۲۳:۵۷
نظر شما
نام:
ایمیل : * نمایش داده نمی‌شود
نظر شما: