مجموعه تاریخ محلی ایران، پشتکوه
مجموعه تاریخ محلی ایران، پشتکوه
پشتکوه از زمان تشکیل حکومت آل حسنویه در اواسط قرن چهارم هجری تا انقراض حکمرانی والیان فیلی در سال 1307 ش در تحت سیطره ی حکمرانان محلی بود. با تاسیس سلسله اتابکان لر کوچک توسط شجاع الدین خورشید در نیمه ی دوم فرن ششم، منطقه ی پشتکوه جزء قلمرو لر کوچک بشمار می آمد...
مجموعه تاریخ محلی ایران، پشتکوه
فرستنده: دکتر ولی‌الله مسیبی
نگارنده: خدیجه شاولی
نگارش: اردیبهشت ۱۳۸۷
پشتکوه از زمان تشکیل حکومت آل حسنویه در اواسط قرن چهارم هجری تا انقراض حکمرانی والیان فیلی در سال 1307 ش در تحت سیطره ی حکمرانان محلی بود. با تاسیس سلسله اتابکان لر کوچک توسط شجاع الدین خورشید در نیمه ی دوم فرن ششم، منطقه ی پشتکوه جزء قلمرو لر کوچک بشمار می آمد. اتابکان لر کوچک بیش از چهار قرن در پشتکوه و پیشکوه حکمرانی نمودند و در برابر هجوم مغولان، تیموریان و دیگر حکام محلی حکمرانی خود را حفظ کردند. آنها با به قدرت رسیدن صفویان مطیع آنها گردیدند و تا سال 1006 ق در لرستان حکمرانی نمودند. شاه وردی خان، آخرین اتابک لر کوچک، به علت عملکرد نامطلوبش به دستور شاه عباس به قتل رسید. شاه عباس پس از به قتل رساندن شاه وردی خان، سلسله ی اتابکان لر کوچک را منقرض و لقب اتابکی را منسوخ کرد و حسین خان فیلی را بر سریر فرمانروایی لرستان منصوب و عنوان والی را بدو داد. والیان فیلی از عصر شاه عباس تا عهد آقا محمد خان قاجار بر سراسر منطقه ی پیشکوه و پشتکوه حکمرانی می کردند تا این که فتحعلی شاه، پیشکوه لرستان را از دست والیان خارج نمود و قلمرو والیان لرستان را منحصر به پشتکوه کرد. با محدود شدن قلمرو والیان فیلی لرستان به پشتکوه، آنان عملا به نام والیان پشتکوه نامبرده گشتند و کلمه " فیلی" که تا آن زمان بر همه ی ایلات و طوایف پشتکوه و پیشکوه اطلاق می شد، محدود به طوایف پشتکوه گردید.
پشتکوه در دوره ی قاجار جزء ایالات خراج گزار و والی نشین محسوب می شد. در پشتکوه، والی بالاترین مقام حکومتی بود که حکم آن از طرف شاه تایید می شد. والی در مقابل حکومت مرکزی مؤظف به انجام خدمات نظامی و پرداخت مالیات سالانه بود و تا زمانی که این دو وظیفه را انجام می داد، حکمرانی اش دوام داشت و در اداره ی امور محلی خود آزادی عمل داشت. والیان پشتکوه با تکیه بر نیروی ایلات و عشایر تحت امرشان بارها حملات عثمانی ها و اعراب عراق را دفع کردند و علاوه بر برقراری ثبات و امنیت در قلمرو خویش، حکومت مرکزی را در دفع شورش دیگر مناطق و برقراری ثبات و امنیت در مناطق همجوار پشتکوه یاری دادند.
در دوره ی حکمرانی والیان فیلی علی رغم امنیت و ثبات نسبی، عده زیادی از ساکنان پشتکوه به علل مختلفی به عراق مهاجرت کردند. ویژگی مهم تاریخ سیاسی پشتکوه، تداوم حاکمیت سیاسی والیان فیلی در آن منطقه می باشد و مهم ترین پدیده ی اجتماعی پشتکوه در دوره ی حکمرانی والیان فیلی،مهاجرت ساکنانش به عراق است.
برای مطالعه کامل این مقاله فایل پیوست را دانلود کنید.
+ یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۲۲:۵۰
نظرات
دکتر اصغر منتظرالقائم
دکتر اصغر منتظرالقائم، با سلام و تشکر آقای مسیبی حتما کلمه حسنویه را اعراب گذاری بفرمایید با تشکر.
دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۲۱:۵۳
نظر شما
نام:
ایمیل : * نمایش داده نمی‌شود
نظر شما: