دکتر سید رسول ابطحی
دکتری:
دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
کارشناسی ارشد:
تاریخ ایران باستان، دانشگاه تهران
کارشناسی:
زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز
در ظلِ سلطان، ظلالسلطان و اصفهان
روزنوشت زیر معرفی کوتاهی از کتاب «در سایهی پادشاه: ظلالسلطان و اصفهان دورهی قاجاریه» نوشتهی هایدی والشر میباشد.
نام کتاب: In the Shadow of the King: Zill al-Sultan and Isfahan under the Qajars
مؤلف: Heidi A Walcher
سال نشر: 2008
ناشر: I. B. Tauris
تعداد صفحات: 508
کتاب «در سایهی پادشاه: ظلالسلطان و اصفهان دورهی قاجاریه» تألیف هایدی والشر، دانشآموختهی تاریخ در دانشگاه ییل در آمریکا است
که در سال 2008 م در لندن منتشر گردید. خانم والشر که در اصل اهل آلمان است در
هنگام انتشار کتاب، استاد تاریخ ایران در مدرسهی مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه
لندن بود. او هم اکنون در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان در شهر مونیخ آلمان در
دپارتمان ایرانشناسی، سمت استادی دارد.
این کتاب، تاریخ شهر اصفهان در دوران سی و سه سالهی حکومت ظلالسلطان بر
اصفهان (1907-1874 م/ 1325-1291 ق) و حدود دو سال وقایع بعد از آن تا تصرف تهران به دست بختیاریها (آغاز مشروطهی دوم) میباشد.
والشر با بررسی منابع و مآخذ گوناگون به ویژه اسناد کنسولی در آرشیو ملی انگلستان و کتابخانهی دفتر هند بریتانیا به
نقش و روابط عوامل مختلف قدرت در اصفهان در قالب یک زندگینامه از ظلالسلطان پرداخته است.
بنابراین در نه فصل، شرح روابط و رقابتهای ظلالسلطان و روحانیون شهر به ویژه خاندان
نجفی، نقش بحثبرانگیز ظلالسلطان در ماجرای تنباکو (واقعهی رژی)، رقابتهای استعماری روسیه و
بریتانیا در اصفهان و نقش آنها در حوادث شهر و مخالفتهایی که با فعالیتهای آنها در
شکل جنگهای تجاری میشد، موقعیت مذهبی، کشاورزی و همچنین تجاری اصفهان در ایران و در رابطه با سیاستهای جهانی روسیه و انگلیس، نقش تجار و روابط آنها با دیگر عوامل قدرت در شهر از جمله اعیان و اشراف، نقش بختیاریها در حوادث اصفهان به خصوص در دوران مشروطه
و رقابت و روابط آنها با خاندان ظلالسلطان و خاندان نجفی، نقش
مبلغان مسیحی در اصفهان و روابط آنها با روحانیون و همچنین با دیگر اقلیتهای
مذهبی شهر از جمله یهودیان و ... بررسی و تحلیل شده است.
با اینکه والشر در
مقدمهی کتاب اذعان دارد که کتاب او تاریخی محلی نیست و وقایع اصفهان در رابطه با
وقایع مرکز و سیاستهای بینالمللی عصر نگاشته شده، اما به نظر میرسد که
دقیقاً همین موارد و نکتهسنجیهای او، این اثر را به یک تاریخ محلی درخشان دربارهی تاریخ سیاسی اصفهان در اواخر دورهی قاجار تبدیل کرده است.
از دیگر نکات مثبت این کتاب، استفادهی وسیع والشر از اسناد،
منابع، مآخذ و آثار تحقیقی گوناگون، حتی پایاننامههای فارسی، میباشد. چنین
کنکاش گستردهای در منابع فارسی و خارجی، با تسلطی که والشر بر چند زبان از جمله زبان فارسی دارد، باعث شده که کتاب حاوی نکات جدیدی دربارهی تحلیل حوادث
و وقایع اصفهان مانند ماجرای ولدان یا واقعهی کشته شدن مونسالسلطنه، همسر ظلالسلطان به دست پسرش، صارمالدوله، باشد. با اینحال در استناد به این کتاب باید مانند هر اثر تحقیقی
دیگر با دید انتقادی برخورد کرد و مستندات مؤلف را در شرح و تحلیل وقایع بررسی
نمود.
+
پنجشنبه ۲۱ مرداد ۱۴۰۰ ساعت ۱۱:۱۲
نظر شما